sobota, 22 sierpnia 2015

Porównanie aspektów pracy ratowników medycznych w dużych miastach i na wsi...

"Porównując aspekty pracy ratowników medycznych w dużych miastach i na wsi, należy wspomnieć o pewnych różnicach w kwestii samego postępowania i medycznych czynności ratunkowych. 

Doświadczenie pokazuje, że w mieście, gdzie do większości szpitali można dojechać w niespełna 5-10 minut, a drugi ZRM, np. specjalistyczny, jest osiągalny w podobnym czasie, nie trzeba wiele umiejętności.



Tak, drogi Czytelniku, z całym szacunkiem dla ratowników pracujących w dużych miastach, ale dokładne badanie pacjenta, jego zabezpieczenie, podanie leków zajmuje więcej czasu niż faktyczny dojazd do szpitala. Może właśnie z powyższego wynika fakt, że w dużych miastach ratownicy medyczni znakomitą większość pacjentów transportują do szpitala i wykonują niewiele procedur. Postępowanie load & go jest najszybsze w takiej sytuacji. 

Czy najwłaściwsze? Nie do końca, bo nierzadko pacjenci trafiają do szpitalnego oddziału ratunkowego bez uzasadnienia, pokusić można się nawet o stwierdzenie „z automatu”. Żeby przewieźć pacjenta do szpitala, nie trzeba posiadać wielkiej wiedzy medycznej i umiejętności.
Tymczasem na terenach wiejskich, gdzie do najbliższego szpitala, niekoniecznie z pełnym zapleczem, jest 40 lub więcej kilometrów, transport pacjenta w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego, bez odpowiedniego ustabilizowania i przygotowania, grozi pogorszeniem jego stanu i nagłym zatrzymaniem krążenia po drodze. A pamiętać należy, że zespół specjalistyczny nie jest łatwo i szybko osiągalny/dostępny.
Z powyższego wynika, że postępowanie stay & play (w granicach rozsądku) jest jak najbardziej właściwe. I nie chodzi tu oczywiście o spędzenie godziny na miejscu zdarzenia, ale o wstępne ustabilizowanie pacjenta na czas transportu. Można to nazwać stay & play for load & go. 

Zgodnie z zaleceniami i wytycznymi część prowadzonych medycznych czynności ratunkowych, np. dokładne pomiary parametrów i podaż leków, może zostać przeprowadzona podczas transportu, bez konieczności opóźnienia dotarcia pacjenta do szpitala. W przypadku dużych odległości każde 10 sekund oszczędzone na zbadaniu i przygotowaniu pacjenta może skutkować straconymi wieloma minutami w dotarciu pacjenta do SOR.
Być może specyfika pracy ratowników medycznych na wsi i możliwość gwałtownej zmiany stanu pacjenta w trakcie kilkudziesięcio minutowego transportu do szpitala powodują, że nie każdy nadaje się i ma predyspozycje, aby pracować poza miastem. Trzeba wiele umieć i lubić takie działania, a nie każdy ratownik medyczny nadaje się do pracy w takich warunkach. Są sytuacje, w których można liczyć tylko na siebie i kolegę, a w miejscach, gdzie na 4 gminy przypada jeden zespół P, zespół ten jedzie do każdego wezwania – od wyrwanego cewnika, przez poród bliźniaczy w ułożeniu pośladkowym, do nagłego zatrzymania krążenia w ulu pełnym agresywnych pszczół. 

Zawsze należy być przygotowanym na najgorsze, bo ludzie na wsi wzywający ZRM nie są tak wykształceni medycznie jak mieszczanie i objawy podawane przez nich dyspozytorowi medycznemu często nie pokrywają się ze stanem faktycznym. Powoduje to sytuacje, w których pozornie błahe pierwotnie wezwanie przeradza się w zdarzenie kryzysowe i walkę z czasem.
Wspomniana walka z czasem, w obliczu ciężkiego stanu pacjenta, i dużą odległością do najbliższego SOR to trudne wyzwania, jakie stoją przed ratownikami na terenach wiejskich. W przeważającej części kraju skład zespołów podstawowych ogranicza się do dwóch ratowników medycznych, których
dwie pary rąk mogą nie wystarczyć do pełnego poradzenia sobie z trudną sytuacją.
Wystarczy wyobrazić sobie zdarzenie masowe, np. wypadek komunikacyjny z kilkoma lub kilkunastoma poszkodowanymi. W takiej sytuacji niezbędne są zgranie i sprawna komunikacja ratowników medycznych. To nie mogą być dwie przypadkowe osoby,to muszą być stali partnerzy znający własne umiejętności i ufający sobie wzajemnie. 

Wdrożenie procedury wypadku masowego dla dwuosobowego podstawowego zespołu jest szczególnie trudne, bo któryś z ratowników musi jednocześnie pełnić funkcję dwóch koordynatorów z trzech możliwych: koordynatora medycznego, koordynatora segregacji
i koordynatora transportu.
Sytuacja jest komfortowa, kiedy mamy do dyspozycji ratowników OSP, PSP czy innej jednostki KSRG. Ale ileż razy przyjeżdżamy na miejsce zdarzenia pierwsi? Warto dbać o to, żeby takie pozamiejskie, pojedynczo stacjonujące zespoły ratownictwa medycznego szkoliły się i zgrywały, a grafiki pozwalały na stałe składy i partnerską współpracę. Co więcej, w przypadku zdarzeń przekraczających siły i możliwości dwuosobowego zespołu P ważna jest próba zadysponowania dodatkowych sił i środków, czyli kolejnego zespołu podstawowego, specjalistycznego albo załogi HEMS. 

Czasami nie warto dla dobra pacjenta (a niekiedy i własnego) i sytuacji za wszelką cenę brać na siebie roli bohatera, ale zwyczajnie poprosić o pomoc, w celu sprawniejszej i skutecznej współpracy. Może następujące stwierdzenie jest uogólnieniem, ale nie ma na celu obrażenie kogokolwiek: ratownictwo medyczne w dużych miastach na ogół nie jest niczym trudnym.
Zaplecze szpitali, kolejnych zespołów i służb jest znakomite, co zwiększa szanse na przeżycie pacjenta, ale naprawdę większość procedur medycznych i medycznych czynności ratunkowych prowadzi się bardziej dla wykazania się profesjonalizmem niż dla poprawy stanu pacjenta. 

Czy jeśli transportujemy pacjenta z obrzękiem płuc do SOR oddalonego 2-3 kilometry od miejsca wezwania, to podany mu furosemid, nitrogliceryna i morfina mają szanse zadziałać i poprawić stan pacjenta? Jedyna poprawa, jaką zaobserwujemy, to wzrost saturacji po podaniu tlenu. Reszta efektów naszego działania będzie widoczna dopiero w warunkach szpitalnych. To oczywiście nie oznacza, że nie mamy prowadzić medycznych czynności ratunkowych i podawać leków w ogóle.



Po prostu w miastach należy ograniczać się do tego, co naprawdę konieczne. Pacjentów w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego (prawdziwego i rzeczywistego) ratuje szybki transport do szpitala. Co do pacjentów, którzy nie są w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego, ale wzywają ZRM i oczekują przewozu „taksówkarskiego” do szpitala, to istnieją dwie szkoły: większość ratowników (ale i lekarzy) dla zasady, świętego spokoju, czasem z braku wiedzy wywozi pacjenta do szpitala; druga grupa próbuje „leczyć” pacjentów w domu i stara się odesłać ich do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej.
Wyznawców drugiego sposobu jest w miastach znacznie mniej. Kto ma rację? Trudno powiedzieć, to wybór indywidualny każdego z nas. Mówi się, że ratownictwo medyczne to nie POZ i że nie leczy, tylko transportuje do szpitala. Ale skoro realizujemy wizyty zamiast lekarza rejonowego, to czyż sposobem na to zjawisko jest wywiezienie każdego pacjenta do szpitala? Wiejskie zespoły ratownictwa medycznego w przeważającej większości wybierają drugi sposób postępowania: wolą spędzić nawet 40 minut w domu pacjenta, żeby obniżyć mu ciśnienie tętnicze krwi czy podać leki przeciwbólowe i rozkurczowe w napadzie kamicy nerkowej, niż stracić 1,5 godziny na transportowaniu pacjenta do szpitala.

Są nawet ratownicy medyczni, z grupy hiperpasjonatów, którzy starają się jak najmniej pacjentów przewieźć do szpitala, żeby ciągle być w swoim obszarze działania i móc zostać zadysponowanymi do tzw. „konkretnego” wyjazdu, np. wypadku
. Jakże dzielnie walczą oni o prawdziwe ratownictwo medyczne! Czapki z głów i ogromny szacunek! Warto zaznaczyć, że jako ZRM mamy ograniczone diagnostyczne pole działania i ze względu na różne czynniki nasze rozpoznanie obarczone jest pewnym błędem. Dlatego należy pacjentów badać dokładnie i rzetelnie oraz w przypadku pozostawienia ich w domu zawsze zalecać kontakt z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej bądźze szpitalnym oddziałem ratunkowym.
Część jednostek chorobowych może nie dawać objawów niepokojących w chwili badania, co zdecydowanie usypia czujność. Dlatego zawsze należy zadbać o to, żeby pacjent w niedługim czasie został poddany szerszej diagnostyce. Nie w każdym przypadku oznacza to, że musi zostać przetransportowany przez ZRM, może przecież dojechać do SOR własnym środkiem transportu, z rodziną.
Co warto poradzić ratownikom medycznym pracującym w zespołach poza miastem? Przede wszystkim należy kształcić się i samodoskonalić, żeby nieść pomoc pacjentom z jak największym profesjonalizmem. Co więcej, warto walczyć o stały skład zespołów dla zgrania i pewnej współpracy. Dobrym pomysłem, realizowanym w wielu miejscach w kraju, jest odpowiednie przygotowanie sprzętu i ambulansów do działania w trudnym terenie: od rozsądnego spakowania plecaka, poprzez wprowadzenie do stałego wyposażenia ambulansu szpadla i worka z piaskiem albo łańcuchów na koła, po zakup ambulansów z napędem na cztery koła. 

Żeby lepiej poznać obszar działania, warto wybrać się na wycieczkę rowerową w wolnym czasie i zakończyć ją wspólnym ogniskiem. Dobrym pomysłem mogą być również wspólne omawianie przypadków i próba stworzenia jednolitych procedur, np. dla danego zespołu, biorąc pod uwagę specyfikę wyjazdów i obszar działania.
Z pewnością na terenach wiejskich należy położyć nacisk na odpowiednie przygotowanie pacjenta do transportu z zastosowaniem pełnego monitorowania. Na takich terenach, gdzie zespół podstawowy ratownictwa medycznego operuje sam na dużym obszarze, może zaistnieć konieczność przekroczenia procedur i wykonania czynności spoza szczegółowego zakresu medycznych czynności ratunkowych, które mogą być podejmowane przez ratownika medycznego. Ten absurd legislacyjny ma szczególne znaczenie właśnie w przypadku zespołów na obrzeżach miast i terenach wiejskich."

żródło: 
Na Ratunek 3/14 autor tekstu Ratownik Medyczny Krzysztof Skrzos

piątek, 21 sierpnia 2015

Akronimy - Ratownictwo Medyczne.

Jakie występują AKRONIMY w Medycynie Ratunkowej i co oznaczają. Jest ich bardzo dużo tak więc liczę na waszą pomoc w aktualizacji wpisu :) !






Trudna intubacja - skrót MWOP

M - skala Mallampetiego - waha się od I do IV i zależy od tego co widzi się po otwarciu ust pacjenta. Generalnie im więcej pkt tym gorsze warunki intubacji. (I - widoczne całe migdałki lub loże migdałkowe, II widoczna górna połowa migdałków lub ich loży, III widoczne podniebienie miękkie i twarde, IV widoczne jedynie podniebienie twarde)

W - wymiary 3-3-1 - wymiary pomagają w określeniu trudności intubacji. Idealne odległości to : 3 - możliwość włożenia 3 palców pod brodę pacjenta pomiędzy kość gnykową a środkową część żuchwy, 3 - pacjent powinien otworzyć usta na tyle szeroko aby pomiędzy siekaczami szczęki i żuchwy zmieściły się 3 palce, 1 - pacjent powinien wysunąć żuchwę do przodu na tyle by dolne zęby znajdowały się 1 palec przed siekaczami.

O - odchylenie - w stawie szczytowo-potylicznym odchylenie głowy u poszkodowanego bez podejrzenia urazu kręgosłupa szyjnego do pozycji węszącej znacznie ułatwia uwidocznienie wejścia do krtani.


P - patologia - wszelkie objawy świadczące o niedrożności dróg oddechowych wynikającej z zachorowania lub urazu (obrzęk, zakażenie, oparzenie, uraz penetrujący lub tępy). Jest to szczególnie istotne ponieważ obturacja górnych dróg oddechowych (objawiająca się stridorem)jest przeciwwskazaniem do szybkiej indukcji przed intubacją. "

-------------------------------------------------------------------------
STOP DOS 

skaleczenie, 
tkliwość, 
otarcia, 
penetrowanie, 
deformacja, 
oparzenia, 
stłuczenia (uraz)

-------------------------------------------------------------------------
TON 

trzeszczenia, 
obrzęk, 
niestabilność (uraz)

-------------------------------------------------------------------------
Ocena pacjenta według schematu ABCDE  

A - airway – drogi oddechowe

ocena drożności dróg oddechowych – jeżeli pacjent jest przytomny i odpowiada logicznie na pytania, świadczy to o zachowanym wydolnym oddechu i właściwej perfuzji mózgowej
u pacjentów o ograniczonej świadomości może wystąpić niedrożność dróg oddechowych lub też niewydolność oddechowa mogła doprowadzić do upośledzenia stanu świadomości
zwrócenie uwagi na wszystkie odgłosy słyszalne podczas oddychania, pracę dodatkowych mięśni oddechowych, przyjmowaną przez niego spontanicznie pozycję
działania: rękoczyny udrażniające drogi oddechowe i zabezpieczenie przyrządowe dróg oddechowych 

B – breathing – oddychanie

ocena oddechu – patrz, słuchaj, wyczuj – należy policzyć liczbę oddechów, ocenić ich głębokość, tor oddechowy oraz ocenić ruchomość klatki piersiowej i symetrię ruchów
zwrócenie uwagi na kolor skóry (sinica), jej wilgotność, wypełnienie żył szyjnych, dodatkowe dźwięki oddechowe (bulgotanie, stridor, świsty), położenie tchawicy we wcięciu mostka
badanie palpacyjne klatki piersiowej (pod kątem odmy podskórnej, złamania żeber), osłuchiwanie pól płucnych, opukiwanie
podłączenie pulsoksymetru i zanotowanie wyniku saturacji hemoglobiny tlenem
działania: tlenoterapia , wspomaganie oddechu lub oddech zastępczy

C – circulation – krążenie

ocena koloru skóry (sinica, bladość, marmurkowanie), jej ocieplenie oraz ocena nawrotu kapilarnego
wypełnienie bądź zapadnięcie żył szyjnych
równoczesna ocena tętna na tętnicy obwodowej i dużej (obecność, częstość, miarowość, symetria i wypełnienie)
pomiar ciśnienia tętniczego
osłuchanie tonów serca – głośność, dźwięki dodatkowe, ocena zgodności tonów serca z tętnem
poszukiwanie cech ewentualnego krwawienia zewnętrznego lub wewnętrznego
ocena i monitorowanie diurezy – wprowadzenie cewnika do pęcherza moczowego
działania: uzyskanie dostępu donaczyniowego, pobranie krwi do badań, podanie płynów (jeśli jest to konieczne), monitorowanie EKG, wykonanie 12-odprowadzeniowego EKG

D – disability – ocena zaburzeń świadomości

wykluczenie i leczenie zaburzeń w zakresie ABC
ocena stanu świadomości za pomocą skali AVPU (tab. 1.) lub skali Glasgow (Glasgow Coma Scale – GCS; tab. 2.)
ocena wielkości źrenic, ich symetrii i reakcji na światło
ocena poziomu glikemii
ewentualna szybka ocena stanu neurologicznego – symetrii czucia i ruchomości w kończynach 

E – exposure – ekspozycja pacjenta

odsłonięcie i zbadanie innych obszarów ciała
palpacyjna ocena jamy brzusznej (tkliwość, bolesność, objawy otrzewnowe, perystaltyka)
obecność tętna na tętnicach pachwinowych, symetria
ocena kończyn (obrzęki, żylaki, zmiany pozakrzepowe)

-------------------------------------------------------------------------
AVPU/PGBN

A – alert / P – Przytomny (świadomy i zorientowany)
V – verbal / G – reaguje na Głos (przytomny, ale splątany lub podsypiający) ,
P – pain / B – reaguje na bodźce Bólowe, 
U – unresponsive / N – Nie reaguje na bodźce (bez odruchu wymiotnego i kaszlowego)

-------------------------------------------------------------------------
Wywiad SAMPLE QPRST 

S (symptoms) - objawy
A (allergies) - alergie
M (medications) - zażywane leki
P (pertinent medical history) - przeszłość chorobowa / ciąża
L (last meal) - ostatni posiłek
E (event leading up to the injury or ilness) - okoliczności zdarzenia

O (onset of event) - od kiedy zaczęły się objawy
P (provocation) - prowokacja (co wywołuje objawy)
Q (quality of pain) - jakość objawu (kłuje, piecze, rozpiera)
R (region and radiation) - gdzie boli, i czy gdzieś promieniuje
S (severity) - siła natężenia bólu w skalo od 0 do 10
T (time/signs) - trwanie objawu

-------------------------------------------------------------------------
HAK MON - OZW 1. 

H – heparyna; podstawą postępowania w OZW jest wdrożenie leczenia przeciwkrzepliwego oraz przeciwpłytkowego. Heparyna jest lekiem przeciwkrzepliwym, który uniemożliwia dalsze tworzenie zakrzepu blokującego przepływ w naczyniu wieńcowym. Wyróżnić możemy heparynę niefrakcjonowaną oraz heparyny drobnocząsteczkowe (endoksyparyna, biwalirudyna). Dawka heparyny niefrakcjonowanej w OZW wynosi 60-70 j.m./kg m.c. i.v. (maksymalnie 5000 j.m.), jeśli dotychczas nie stosowano biwalirudyny lub endoksyparyny. Dawkowanie heparyn drobnocząsteczkowych wynosi odpowiednio dla: endoksyparyny 0,5 mg/kg i.v. i biwalirudyny 0,75 mg i.v.

 A – aspiryna; podstawą leczenia przeciwpłytkowego jest znany wszystkim kwas acetylosalicylowy (ang. acetylosalicylic
acid, ASA), który blokuje agregację płytek krwi. Należy go stosować u wszystkich pacjentów, z wyłączeniem osób uczulonych na salicylany, w dawce 300 mg p.o. Choroba wrzodowa nie stanowi przeciwwskazania do stosowania ASA w OZW.

 K – klopidogrel; lek ten jest przedstawicielem inhibitorów receptora ADP, których efektem działania, podobnie jak aspiryny, jest blokowanie zlepiania się płytek krwi. Wytyczne zalecają, co prawda, stosowanie nowych leków z tej grupy, jakimi są prasugrel (dawka: 60 mg p.o.) oraz tikagrelor (dawka: 180 mg p.o.), które charakteryzują się szybszym i efektywniejszym działaniem, niemniej jednak ich wadą jest bardzo wysoka cena ograniczająca ich dostęp w Systemie Ratownictwa Medycznego. Stąd też nadal powszechnie stosowany jest klopidogrel w dawce 600 mg p.o. Niektóre ośrodki kardiologii inwazyjnej preferują stosowanie leków nowej generacji (prasugrel lub tikagrelor), nawet jeśli mają być  one podane dopiero na terenie pracowni hemodynamiki. Dlatego też przed podaniem leków z grupy inhibitorów receptora ADP rozsądnie jest skontaktować się z dyżurnym kardiologiem interwencyjnym pracowni, do której ma trafić pacjent.

M – morfina; leczenie przeciwbólowe jest
bardzo ważne nie tylko ze względów humanitarnych. Ból wiąże się z aktywacją współczulną, która powoduje skurcz naczyń i zwiększa obciążenie mięśnia sercowego. Celem leczenia bólu należy stosować morfinę w dawkach frakcjonowanych
(po 2,5 mg i.v.) do ustąpienia dolegliwości. Z uwagi na działania niepożądane można rozważyć podanie leku przeciwwymiotnego, np. metoklopramidu. W postępowaniu w OZW nie należy stosować celem uśmierzania bólu środków z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (np. ketonal), gdyż mogą zwiększać wykrzepianie w naczyniach wieńcowych.

O – tlen; jak się okazuje, tlen nie jest lekiem na całe zło. Jego powszechne stosowanie w przypadku ostrego niedokrwienia
mięśnia sercowego może być niekorzystne. Wynika to z możliwości tworzenia wolnych rodników, które uszkadzają błony komórkowe. Tlen jest zatem zalecany w ściśle określonych sytuacjach: hipoksji (SpO2 < 94%), duszności, niewydolności
serca (zastój nad polami płucnymi) lub we wstrząsie.

N – nitraty; azotany są kolejnym lekiem, których nie podaje się rutynowo w OZW. Można je stosować celem kontroli dolegliwości dławicowych po uprzednim wykluczeniu przeciwwskazań. Są nimi: hipotensja, przyjmowanie inhibitorów fosfodiesterazy typu 5 (sildenafil, tadalafil,wardenafil) oraz zawał prawej komory.
-------------------------------------------------------------------------
SIRS- zespół ogólnoustrojowej reakcji zapalnej 

(Systemic Inflammatory Response Syndrome) 

Rozpoznaje sie przy 2 z wymienionych:
-czynność serca powyżej 90 uderzeń na minutę
-temperatura ciała poniżej 36 °C lub powyżej 38 °C
-częstość oddechów spontanicznych powyżej 20 na minutę; w badaniu gazometrycznym krwi tętniczej PaCO2 poniżej 4,3 kPa (32 mmHg)
-------------------------------------------------------------------------
PMSocena kończyn po urazie

puls, 
motoryka, 
sensoryka --> 

-------------------------------------------------------------------------
Ocena bólu w klatce piersiowej - skrót CHESTPAIN 

C - Commenced whem (kiedy się rozpoczął)
Kiedy ból się rozpoczął, czy początek był związany z czymś konkretnym, wysiłkiem, aktywnością, zaburzeniem emocjonalnym ?

H- History/risk factors (Wywiad/czynniki ryzyka)
Czy pacjent leczy się z powodu chorób serca, czy wśród najbliższych występowały choroby serca, czy obecne są inne czynniki ryzyka, takie jak cukrzyca, palenie tytoniu, nadciśnienie, otyłość

E - Extra symptoms (dodatkowe objawy)
Czy bólowi towarzyszą inne odczucia, czy pacjent jest zdenerwowany, spocony, czy czuje kołatanie serca, czy jest mu duszno, czy czuje nudności, zawroty głowy, osłabienie.

S - Stays/radiates (ograniczenie/ promieniowanie bólu)
Czy ból pozostaje w jednym miejscu, czy promieniuje lub przemieszcza się do jakichkolwiek innych obszarów ciała, dokąd.

T - timing (zależności czasowe)
Jak długo trwa ból, jak długo trwa ten epizod, ile minut, czy ból jest ciągły, czy pojawia się i znika, kiedy stał się ciągły.

P - Place (miejsce)
Gdzie boli, sprawdź bolesność pkt za pomocą palpacji

A - Alleviates (łagodzenie), Aggravates( nasilanie)
Co łagodzi ból, odpoczynek, zmiana pozycji, głębokie oddychanie. Co nasila ból wysiłek, zmiana pozycji, głębokie oddychanie.

I - Intensity (natężenie)
jak silny jest ból

N - Nature (charakter)
Poproś pacjenta o opisanie bólu nie sugeruj określeń ! "

-------------------------------------------------------------------------
ZORO-BOSS czyli to na co trzeba zwrócić uwagę przy badaniu urazowym

Z-zniekształcenia
O- otarcia
R-rany
O-obrzęki

B- bolesność
O-oparzenia
S-skaleczenia
S-stłuczenia
-------------------------------------------------------------------------
ICP - Intracranial pressure/wzmożone ciśnienie śródczaszkowe - krwiak, obrzęk, udar
-------------------------------------------------------------------------
Leki podawane dotchawiczo (e.t)

W - wazopresyna
L - lignocaina
A- atropina
N - Naloxon
E - epinefryna (adrenalina)
-------------------------------------------------------------------------
FAST dla udaru

F - face/twarz
A - arms/ramiona
S - speach/mowa
T - time/czas który działa na niekorzyść
-------------------------------------------------------------------------
Wstępna ocena dziecka na wejściu

S-świadomość
O-oddech
S-skóra 

-------------------------------------------------------------------------
DOPES - przyczyny nagłego pogorszenie się stanu pacjenta zaintubowanego.

D - diplacement - przemieszczenie rurki intubacyjnej
O- obstruction - zatkanie rurki intubacyjnej
P- pneumotorax - odma prężna
E -equipment - problemy ze sprzętem
S - stomach - rozdęcie żołądka

------------------------------------------------------------------------
Odwracalne przyczyny NZK. 

4H:
- hipoksja
- hipowolemia
- hipotermia 
- hipo/hiperkalemia

4T:
- odma prężna (Tension pneumothorax),
- tamponada ,
- zaburzenia toksyczne (Toxic),
- zatorowość , niedrożność naczyń zakrzepowo-zatorowa (Thrombo-embolic).
-------------------------------------------------------------------------
O - SHIIT MAAN ! i zaostrzenie Astmy nie straszne

O - (oxygen) tlen (8l/min)
S - salbutamol (5 mg w nebulizacji)
H - hydrokortyzon (200 mg i.v.)
I - ipratropium* (z nebulizatora – 0,25–0,5 mg, z salbutamolem w nebu.)
I- infuzja dożylna (edycja własna - Kuba)
T - teofilina* (wstępnie 5 mg/kg w ciągu 20 min, i.v.)

M - magzez (1,0–2,0 g w ciągu 20 min i.v)
A- adrenalina (edycja własna - Kuba) adrenalina 0,5 mg i.m.
AN - anestezjolog

* - leki, których ratownik nie może samodzielnie stosować

- dawki dla osób dorosłych.
-------------------------------------------------------------------------
Ocena stanu dziecka - akronim SIGNS...

"Na podstawie badania oceniającego stan kliniczny dziecka przeprowadzony według SIGNS można ocenić w punktach obecność danego objawu, bądź jego brak, co pozwala później podjąć decyzję co do postępowania z dzieckiem.

- Substernal retraction (wciąganie przyczepów przepony);

- Intercostal retraction (wciąganie przestrzeni międzyżebrowych);

- Grunting on expiration (stękanie w czasie wydechu);

- Nasal flaring (poruszanie skrzydełkami nosa);

- See – saw respiration (obserwowanie toru oddechowego, dynamiki oddechowej);

Jeśli suma uzyskanych punktów wynosi:

• nie więcej niż 4 - to należy podać dziecku do oddychania powietrze wzbogacone w tlen;
• 5 – 6 – można rozpoznać niewydolność oddechową niewielkiego stopnia – wtedy oprócz wzbogacenia mieszaniny oddechowej w tlen może być wskazane prowadzenie wentylacji dziecka poprzez maskę;
• 6 – 8 - można rozpoznać niewydolność oddechową średniego stopnia – w tym przypadku wskazane jest prowadzenie wentylacji poprzez maskę mieszaniną oddechową wzbogaconą w tlen, z zastosowaniem dodatniego wdechowego ciśnienia w drogach oddechowych;

• 8 – 10 – można rozpoznać ciężką niewydolność oddechową – wtedy dziecko należy zaintubować po uprzedniej wentylacji i natlenowaniu;
-------------------------------------------------------------------------
Głównym problemem świeżorodków są problemy oddechowe. Dlatego od niedawna wprowadzono nowy krok w resuscytacji krążeniowo-oddechowej „świeżorodków”, wprowadzając akronim MR SOPA:

• M - założyć maseczkę wentylacyjną na twarz pacjenta
• R - repozycja główki w celu udrożnienie dróg oddechowych
• S - ssania - odessanie najpierw z ust później z nosa
• O - otworzyć usta/wentylować
• P - pressure - ciśnienie – zwiększać stopniowo ciśnienie wentylacji aż do 40 cm H2O

• A - alternatywa - rozpoczęcie alternatywnej wentylacji (maska krtaniowa lub rurka intubacyjna)
-------------------------------------------------------------------------
Kursy ATLS czy ETC rekomendują AT-MIST jako sposób raportowania chorego z obrażeniami wielonarządowymi. W czasie przyjęcia na SOR/Centrum urazowego osoba przekazująca pacjenta omawia go wg akronimu AT-MIST. Również wojskowi w ramach działalności NATO stosowali raportowanie wg AT-MIST np. w Afganistanie. Ustalenie jednolitego sposobu raportowania w Polsce w ramach SOR/CU z zastosowaniem AT-MIST mogłoby przyczynić się do poprawy w zakresie komunikacji między ZRM a zespołem urazowym.

-------------------------------------------------------------------------
Badanie poszkodowanego w warunkach taktycznych wykonuje się wgakronimu MARCHE: (Taktyczne Ratownictwo Medyczne)

M - masive bleeding - krwotoki
A - airways - drożność dróg oddechowych
R - respiration - oddech
C - circulation - krążenie 
H - head/hipothermia - głowa/hipotermia
E - everything else - wszystko inne
-------------------------------------------------------------------------
Akronim SLUDGE B - Toksydrom cholinergiczny - objawy muskarynowe.

Salivation - ślinienie
Lacrimation - łzawienie
Urination - oddanie moczu
Diarrhoea - biegunka
Gastrointestinal upset - nieżyt przewodu pokar.
Emesis - wymioty
Bronchorrhea - wzmożone wydzielanie gruczołów dróg oddechowych, skurcz oskrzeli, sinica, kaszel

Bradycardia - bradykardia
-------------------------------------------------------------------------
"Stany bezpośredniego zagrożenia życia po urazach klatki piersiowej, wymagającymi natychmiastowego leczenia są : "Śmiertelna siódemka". Stanami pośrednio zagrażającymi życiu, trudniejszymi w rozpoznaniu "ukryta szóstka"

Śmiertelna siódemka:

- niedrożność dróg oddechowych
- odma prężna
- tamponada serca
- odma otwarta
- masywny krwiak opłucnej
- odma z krwiakiem opłucnej
- wiotka klatka piersiowa

Ukryta szóstka:

- stłuczenie serca
- stłuczenie płuc
- obrażenia aorty i dużych naczyń
- uszkodzenie tchawicy i oskrzeli
- uszkodzenia przepony

- obrażenia przełyku.
-------------------------------------------------------------------------
Leczenie wstrząsu zasada VIP + PS.

V - (ventilate) - zapewnienie drożności dróg oddechowych i wymiany gazowej, dostarczenie tlenu do tkanek.
I - (infuse) - podawanie płynów, utrzymanie równowagi wodno-elektrolitowej, wypełnienie łożyska naczyniowego.
P - (pump) - przywrócenie i utrzymanie właściwej czynności serca. Utrzymanie ciśnienia tętniczego, regulacja pracy serca.

P - (pharmacological) - zastosowanie leków do poprawy perfuzji narządów, przyczynowe leczenie.
S - (specific, surgical) - działania inwazyjne i interwencje chirurgiczne
-------------------------------------------------------------------------
Przyczyn nieprzytomności COMA 

C-cranial (uraz głowy)
O-overdose (przedawkowanie)
M-metabolic (zaburzenia metaboliczne)
A-alkohol
-------------------------------------------------------------------------
Akronimy "OPISAĆ, PIZZA ZAKOP TU" jako elementy działania oraz zadania Kierującego Medycznymi Działaniami Ratunkowymi w przypadku np wypadku masowego (terroryzmu) 

Zadania KMDR - Akronim OPISAC:

O - Oceń miejsce zdarzenia (czy jest bezpiecznie, czy jest miejsce na inne zespoły ratunkowe : HEMS)

P - Pomyśl o własnych potrzebach (potrzebujesz więcej karetek ?, Straż ?, HEMS ?)

I - Informuj dyspozytora o swoich spostrzeżeniach (pamiętaj on nie widzi tego co się dzieje)

S - Segregacja poszkodowanych (triage)

A - Akceptuj ważne medyczne czynności ratunkowe (miej nadzór nad pozostałymi ratownikami)

C - Czekaj na miejscu do ostatniego poszkodowanego (rannym przekazuj innym ZRM i kieruj do szpitali wskazanych przez dyspozytora)

Elementy komunikacji z dyspozytorem - Akronim "PIZZA ZAKOP TU"

P - Podaj dane lokalizacyjne (drogi dojazdu i dotarcia)
I - Informuj o zagrożeniach (obecnych/potencjalnych)
Z - Znaj liczbę poszkodowanych i kategorie obrażeń
Z - Zabezpiecz sobie dodatkową pomoc
A - Aktywnie informuj o postępach akcji

Z - Zarządzanie medycznymi działaniami ratunkowymi
A - Akceptacja ważnych czynności ratunkowych
K - Koordynacja współpracy z innymi służbami
O - Opieka i nadzór nad bezpieczeństwem kolejnych ZRM
P - Przekazanie pacjentów do transportu ZRM

T - Triage (nadzór nad segregacją)
U - Utrzymywanie łączności z centrum dyspozytorskim

-------------------------------------------------------------------------
Zastosowanie algorytmu LEMON podczas oceny dróg oddechowych pozwala, z dużym prawdopodobieństwem, przewidzieć wystąpienie trudnej intubacji.

L- look externally (ocena zewnętrzna – należy wychwycić zmiany anatomiczne, które mogą utrudnić intubację/udrożnienie dróg oddechowych),

E – evaluate the 3-3-2 rule (reguła 3-3-2, aby nie było problemów z intubacją muszą być spełnione następujące warunki: odległość między siekaczami szczęki i żuchwy musi wynosić co najmniej 3 palce poszkodowanego, odległość pomiędzy bródką a kością gnykową powinna wynosić również 3 palce, odległość pomiędzy wyniosłością krtaniową a dnem jamy ustnej powinna wynosić co najmniej 2 palce),

M – Mallampati score (skala Mallampati – dosyć niefortunnie się tu znalazła, gdyż jej wartość predykcyjna to tylko 50% ),

O – obstruction (niedrożność – każda sytuacja warunkująca problem w laryngoskopii i wentylacji, np. zapalenie nagłośni, ropień okołomigdałkowy czy obrażenia tej okolicy),

N – neck mobility (ruchomość szyi – utrudnienia wruchomości szyi z powodu podejrzenia lub jawnego uszkodzenia odcinka szyjnego kręgosłupa). 
-------------------------------------------------------------------------

Zasady bezpiecznego transportowania pacjentów - akronim ACCEPT.

"Transport nie może być dla chorego szkodliwy. Aby móc takie cele osiągnąć : WŁAŚCIWY pacjent musi być zabrany we WŁAŚCIWYM czasie przez WŁAŚCIWYCH ludzi do WŁAŚCIWEGO celu, WŁAŚCIWYM środkiem transportu.

A - assess the situation (ocena sytuacji)
C - control the situation (opanowanie sytuacji)
C - communication (porozumienie)
E- evaluate the need for transfer ( ocena konieczności trans.)
P - package and prepare (przygotowanie do transportu)
T - transportation (przewóż)

Zgodnie ze schematem ACCEPT konkretne czynności wykonywane są we właściwej kolejności i trudniej jest o nich zapomnieć."